sacramentaliteit

1.

Vandaag wordt in veel kerken Sacramentsdag gevierd. In dankbaarheid vieren we het grote cadeau van de eucharistie: de tegenwoordigheid van Jezus Christus in de gedaanten van Brood en Wijn, bedoeld om de onderlinge verbondenheid te voeden en te sterken. Bedoeld om in de kerk, maar ook daarbuiten als christenen steeds weer tot goede ontmoetingen te kunnen komen met God en met elkaar.

2.

Een feestdag als deze kan ons uitnodigen om nader stil te staan bij wat sacramenten zijn of nog algemener: wat sacramentaliteit is en waarom dat ertoe doet in ons leven. En daarbij hoeven we echt niet binnen de kaders van de Bijbel of de kerkgemeenschap te beginnen. Nadenken over sacramentaliteit kan aanvangen bij God, maar je kunt ook starten bij mensen, bij de menselijke ervaring. En dan kent iedere mens, gelovig of niet, de ervaring dat er dingen kunnen zijn die op de een of andere manier verwijzen naar iets of iemand anders die daardoor - bijna tastbaar - na aan het hart komt.

Denk maar aan een foto. Een foto is eigenlijk niet meer dan een vel papier met daarop inkt in allerlei kleuren. Toch zeggen we zonder aarzelen: kijk dit is mijn zoon of kijk, mijn kleinkind. En wee degene die die foto dan uit uw handen grist en kapotscheurt. Terwijl het om gewoon een stukje papier gaat, is de betekenis en de daaraan verbonden emotionele lading veel groter. En zo zijn er veel meer situaties te bedenken. Bijvoorbeeld wanneer we in het journaal zien hoe men een vlag verbrandt en mensen daarom boos worden.

3.

Sacramentaliteit is een geloofswoord. Het wil ons voor de geest brengen dat God ons het voorrecht gunt aan Hem herinnerd te worden, ja, zelf Hem te mogen ontmoeten midden in deze wereld. Dingen of situaties, hoewel zelf niet goddelijk, kunnen doorzichtig worden naar God toe. Soms heel vluchtig, wanneer een mooie zonsopgang een gebed in ons oproept. Maar ook veel vaster. Denk aan een kerkgebouw, dat als huis van God en thuis van de gemeenschap ook een verwijzing is naar de Heer. Denk aan liefdewerken die vanuit of in verbondenheid met de kerken worden gedaan. Waar we daadwerkelijke goedheid ontmoeten, daar treffen we God. En wat te zeggen van de Bijbel. De woorden van de Bijbel zijn mensentaal en als zodanig onderdeel van de schepping. Toch staan die woorden – met hulp van de Heilige Geest - voluit open op een manier die ons bij uitstek helpt om God te leren kennen.

4.

Mensen zijn geen engelen en zullen ook nooit engelen worden. We zijn zowel geestelijk als lichamelijk. Vanzelfsprekend dienen in ons leven, ons samenleven, maar ook in ons geloven beide aangesproken te worden. Onze ziel, maar ook ons lichaam; beide evenveel door God met liefde geschapen. De sacramenten horen daarbij als een voornaam, maar tegelijk klein onderdeel van een veel groter palet aan mogelijkheden die God ons schenkt om tot goede ontmoetingen te komen. Met Hem, maar dan ook altijd met elkaar. Dat is immers waar het sacrament van de eucharistie over gaat: over goede verbondenheid tussen God en alle mensen die zich nu reeds uitnodigend uitdrukt in de ecclesia: de in kracht van de Geest door God in Christus samengeroepen gemeenschap.