Wat betekent de eucharistie voor mij?

Op verzoek van de organisatie heb ik een kleine bijdrage geleverd aan de diocesane studiedag over de eucharistie. Het betreft een soort getuigenis over mijn persoonlijke beleving. Hieronder de tekst.1. De laatste tijd ben ik veel bezig met nadenken over de schepping. Tijdens het voorbereiden van een kerstpreek een paar jaar geleden, bemerkte ik moeilijk over verlossing te kunnen spreken, omdat ik ondervond hoe weinig we als gelovigen diep geworteld scheppingsgeloof laten zien. Ik heb toen dus over de schepping gepreekt en daarmee begon tegelijk een persoonlijk verder zoeken. U zult willen begrijpen dat dit niet gaat over de vermeende tegenstelling tussen scheppingsgeloof en evolutiedenken. Wel gaat het over wat het zowel theoretisch als praktisch betekent als we geloven dat God alles uit niets geschapen heeft. En dan niet als gevolg van een ongelukje, maar welbewust en uit liefde. Een liefde zo groot dat het noodzakelijkerwijs een blijvende betrokkenheid impliceert. Toen ik vanwege mijn bijdrage aan deze dag probeerde scherp te stellen op wat voor mij de eucharistie zo belangrijk maakt, kwamen mijn gedachten toch weer steeds hierop terug: God die uit en met liefde schept, als Schepper betrokken is en betrokken blijft. Daarom kies ik deze overtuiging als mijn uitgangspunt.

Ik zet nu eerst nog even wat pionnen neer, zodat ik dan gemakkelijker mijn persoonlijke beleving kan verwoorden.

2.

Volgens mij mag je zeggen dat ons leven een cadeau is. Zoals met ongeveer alles wat ons overkomt is het weliswaar bemiddeld door mensen, maar toch een gave van God want Hij is de Schepper ervan. Gods scheppingswoord is voor ons als een cadeau. Het is een Woord dat een reactie, een antwoord vraagt. Heel simpel: eten, drinken en zorgvuldig leven. Dat is voor mij al het eerste antwoorden en daarmee dienst aan God (godsdienst). Dit antwoord wordt ons echter in de mond gelegd. Immers, niemand kan de maaltijd 100% eigen verdienste noemen. Het is in de basis eveneens door God gegeven en bovendien een product van mondiale samenwerking. Op zich al een wonder, want op dit punt blijken rivaliserende volken toch samen iets te kunnen bereiken.

Welnu, ik zet een stap verder: een aan mensen gegund vervolgantwoord is het vrij beantwoorden van Gods liefde met wederliefde. En zelfs dat is cadeau. 1: omdat ik niet uit mezelf weet dat ik God kan en mag liefhebben, althans zeker niet de God van de Bijbel. 2: omdat ik niet zelf de woorden heb bedacht om te luisteren, te denken, te spreken, en te bidden 3: omdat ik geen idee van liefde zou hebben als ik het niet eerst mocht ontvangen (bemiddeld door lieve mensen). Al met al: het begint steeds met een cadeau, pas daarna kunnen we uitpakken.

3.

De eucharistie dan. Voor mij komen in de eucharistie alle aspecten van het leven als een met liefde door God gegeven cadeau samen. Ik benoem er een aantal.

Als eerste de gemeenschap zelf, door wie het geloof, de hoop en de liefde bemiddeld worden, door God gegeven. Daarbij is het voor mij heel belangrijk de gemeenschap als waarborg van geloof te koesteren. Juist omdat ik de geloofsinhoud niet zelf heb bedacht, maar als leer en praxis mag ontvangen via de Kerk durf ik me aan God, het geloof en dus ook de eucharistie toe te vertrouwen. Overigens is het hierom voor mij belangrijk trouw te zijn aan de ritus en zodoende voor katholieken wereldwijd herkenbaar te blijven. Zolang we elkaar herkennen kunnen we elkaar als medegelovigen erkennen en houd ik goede moed dat wat ik heb mogen horen en zien mij ook inderdaad dichter bij God brengt.

Als tweede vind ik in de eucharistie een realistische bron van leven. Realistisch, omdat ik van de Italiaanse patristicus Cantalamessa heb mogen begrijpen dat we in de offerande heel ons leven, het goede en het kwade, in brood en wijn aan God mogen aanbieden. Bron van leven, omdat we het terugontvangen als Lichaam van Christus en zodoende als zeg maar goed gemaakte, dus ook verzoende gemeenschap. Een cadeau, we doen dat niet zelf. Voor mij persoonlijk wordt de offerande hierom steeds belangrijker. Met steeds meer overtuiging merk ik als priester de schaal en de kelk aan te nemen. Heel ons leven, heel mijn leven leg ik daarin. Of beter: ik probeer het steeds opnieuw.

Als derde ontmoet ik Christus in de eucharistie. Zijn leven, lijden, sterven en verrijzen: kortom zijn volgehouden liefde als enig volop geslaagd antwoord op wat God ooit liefdevol met mensen begon. Dat blijft me boeien en raken. Hoe moeilijk ik het evenwel vind om het te vatten. In de eucharistie vind ik Hem. Als een cadeau, omdat zijn wel geslaagde antwoord vanwege zijn volgehouden liefde, ook mijn (ons) antwoord mag zijn. Zo althans versta ik de betekenis van spreken over de eucharistie als het presentstellen van Christus’ Offer. Opnieuw: een cadeau dat om een antwoord vraagt. Ik kan alleen maar bidden dat mijn leven voldoende de liefde, de dienstbaarheid, de trouw, het geduld en de wijsheid uitdrukt die ik in de eucharistie als gave van God vind en geloof te ontvangen als lid van de Kerk.

Om af te sluiten met wat ik eerder zei: gewoon eten en drinken zijn wat mij betreft het eerste godsdienstige antwoord op ons leven. De eucharistie gaat ook over eten en drinken. Ons allereerste en ons aller gewoonste antwoord aan God, wordt in de eucharistie tot het meest speciale wat we kunnen doen als positief antwoord op ons gekregen leven in al zijn facetten. Al beleef ik ook dat dus voor alles als een cadeau. Als een cadeau wat me leert het aller eenvoudigste te doen: dankjewel zeggen.

29 oktober 2009, Arjen Bultsma, pr.